Το περιοδικό Gramma είναι μια έκδοση θεωρίας και κριτικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα του τμήματος Γλώσσας και Φιλολογίας, σε συνεργασία με το τμήμα εκδόσεων του Πανεπιστημίου.
Είναι μια προσεγμένη έκδοση που πραγματοποιείται μια φορά ετησίως και αφορά σε άρθρα και δημοσιεύσεις που καλύπτουν τον τομέα των θεατρικών σπουδών, με μια ευρύτερη προσέγγιση σε ό,τι αφορά το Αρχαίο Δράμα, καθώς επίσης και όλες τις εκφάνσεις της Θεατρικής Τέχνης και με γενικότερες αναφορές σε θέματα που αφορούν το κείμενο, τη γλώσσα και τη μετάφραση.
Υπεύθυνοι για την εν λόγω έκδοση είναι οι καθηγητές κ.κ. Σάββας Πατσαλίδης (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και Θεόδωρος Γραμματάς (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), ενώ βοηθός εκδότη είναι η υποψήφια Διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Κατερίνα Δελικωνσταντινίδου.
Η έκδοση υποστηρίζεται από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από τους Ελληνικούς Εθνικούς πόρους μέσα από το πρόγραμμα ‘Εκπαίδευση και δια Βίου Μάθηση’, καθώς και το ερευνητικό πρόγραμμα ‘ΘΑΛΗΣ’ του Πανεπιστημίου Αθηνών – ‘Το Θέατρο ως μορφωπαιδευτικό αγαθό και καλλιτεχνική έκφραση στην εκπαίδευση και την Κοινωνία.’
Στον πίνακα περιεχομένων του συγκεκριμένου τόμου 22/1, μπορεί κανείς να συναντήσει πέρα από το αρχικό σημείωμα του Εκδότη άρθρα και μελέτες που έχουν γραφτεί από διαπρεπείς διδάσκοντες πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού, καθώς επίσης και διδακτόρων και λοιπών προσωπικοτήτων της Τέχνης, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς τον τρόπο που προσεγγίζουν το θέμα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ονόματα των Sylvie Jouanny, Καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Paris-Est-Créteil, Heinz-Uwe Haus,Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Delawere, Θεατρικού Σκηνοθέτη, ειδικού σε θέματα Τέχνης και Θεάτρου, Freddy Decreus, Καθηγητή Θεωρίας της Λογοτεχνίας, Συγκριτικής Λογοτεχνίας και Ιστορίας Θεάτρου, επικεφαλής του Τμήματος Κλασσικών Σπουδών, του οποίου οι πιο πρόσφατες εκδόσεις πραγματεύονται την τελετουργία του θεάτρου, την μυθολογία, την πρόσληψη των κλασσικών, και τέλος, J. Michael Walton, Επίτιμου καθηγητή στο Hull University, στο Yorkshire της Μ. Βρετανίας, ιστορικού του θεάτρου, μεταφραστή και θεατρικού σκηνοθέτη.
Από την πλευρά των Ελλήνων επιστημόνων, αναφέρουμε μεταξύ άλλων τα ονόματα των Θεόδωρου Γραμματά, Καθηγητή Θεατρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μενέλαου Γκίβαλου, Επίκουρου Καθηγητή Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννη Παπαδόπουλου, Καθηγητή Θεάτρου στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Βάιου Λιαπή,αναπληρωτή καθηγητή Θεατρικών Σπουδών στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου και Αύρας Σιδηροπούλου, Λέκτορος στο ίδιο Τμήμα και Πανεπιστήμιο
Ως προς τα περιεχόμενα της έκδοσης, υπάρχει αφιέρωμα με τίτλο ‘’Η Παγκοσμιότητα των Ελλήνων Κλασικών’.’ O τόμος συγκεντρώνει μελέτες που αναφέρονται στην οπτική προσέγγιση του Αρχαίου Δράματος, η οποία αφορά στη διασκευή, ανασύνθεση και στον τρόπο που αυτό αποδίδεται στη σημερινή εποχή του σύγχρονου θεάματος, με τις διαφορετικές προσλαμβάνουσες ενός κοινού κατά πολύ διαφορετικού από εκείνο του αρχαίου κόσμου. Οι μελέτες δεν αποτελούν απλά μια βαθιά ανάλυση των πραγμάτων, αλλά περισσότερο μια γενική εικόνα των απόψεων που επικρατούν στις μέρες μας σχετικά με το θέμα, σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών και κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών, εθνογραφικών και αισθητικών ανακατατάξεων. Με τον τρόπο τους, αναδεικνύουν τη φύση του οποιουδήποτε συστήματος πολιτιστικών ανταλλαγών και τονίζουν θέματα που αφορούν στην προβληματική της διαπολιτισμικότητας, σε δυσκολίες που ανακύπτουν σε διαφόρους επιστημονικούς κλάδους και τομείς γνώσεων, καθώς επίσης και των δυσκολιών που ανακύπτουν σε θέματα μετάφρασης. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις ερευνητών, οι οποίοι υποστηρίζουν και παρουσιάζουν τεκμηριωμένες απόψεις επί του θέματος, τόσο από την Ελλάδα όσο και από χώρες του εξωτερικού όπως, για παράδειγμα, το Βέλγιο.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τη μελέτη που αφορά στο εάν και κατά πόσον το Αρχαίο Δράμα/Θέατρο ενδυναμώνει την ιδέα ότι έχουμε τη δύναμη να μορφοποιήσουμε τις ζωές μας και τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής μας σε μια νέα βάση.
Σε άλλο άρθρο, η προσοχή του αναγνώστη στρέφεται στη χρήση της ιστορίας του Τρωικού Πολέμου που αποτελεί ένα συμβολικό γεγονός της Ελληνικής κουλτούρας και τίθεται το ερώτημα εάν και κατά πόσον το θέμα έχει προσεγγιστεί με μια δόση ρεαλισμού, μια μιμητική προσέγγιση που αποτελεί θέμα μικρού ενδιαφέροντος για το κοινό.
Μια άλλη μελέτη αφορά την κοινωνικο-πολιτιστική πρόσληψη της σχέσης μεταξύ σκηνής και θεατών και συνθέτει μια μοναδική πολιτιστική σύνθεση στοιχείων, επικεντρώνοντας στην Αθηναϊκή Δημοκρατία του 5ου π.χ αιώνα και καταλήγει στο ότι ο σημερινός θεατής είναι περισσότερο ένας ‘’Θεατής-Καταναλωτής’’ και όχι ένας παραδοσιακός θεατής όπως αυτός του Αρχαίου κόσμου.
Σε άλλο άρθρο εξερευνείται ο τρόπος με τον οποίο οι σύγχρονοι σκηνοθέτες και διασκευαστές αντιμετωπίζουν το Αρχαίο κείμενο σε σχέση με το παρελθόν και τον τρόπο που φιλτράρονται οι ιδέες και οι ευαισθησίες του σύγχρονου ανθρώπου.
Συνεχίζοντας, σε άλλη μελέτη διερευνάται το εάν θα μπορούσε η αρχαία Ελληνική Τραγωδία να μεταφερθεί στη σύγχρονη κοινωνία και να γίνουν κατανοητά από αυτή τα νοήματα που μεταφέρει.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ένα εξίσου σημαντικό κείμενο που αφορά στη μετάφραση των αρχαιοελληνικών τραγωδιών, ένα πραγματικά ακανθώδες θέμα που ανασύρει στην επιφάνεια θεωρητικές ιδέες που αφορούν στο κείμενο, την πιστότητα, την πατρότητά του, την υβριδική του μορφή και το κείμενο αυτό καθεαυτό και τη σχέση του με τους θεατές.
Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης κριτικές σε νέες κυκλοφορίες και κλείνει με σύντομα βιογραφικά των συμμετεχόντων στο συγκεκριμένο τόμο.
Για το τρέχον έτος, εκτός από την παρούσα έκδοση που αποτελεί αφιέρωμα στο Αρχαίο Δράμα, έχει προγραμματιστεί και μια επιπλέον έκδοση που θα αφορά στο Νεοελληνικό Θέατρο.
Κλείνοντας, θα μπορούσε κανείς να πει πως το ΓΡΑΜΜΑ αποτελεί μια αξιολογότατη προσπάθεια για τους τομείς που καλύπτει και ευχόμαστε να συνεχιστεί με κάθε επιτυχία στο μέλλον.
Αφροδίτη Ανδρέου
Υποψήφια Διδάκτωρ ΠΤΔΕ- ΕΚΠΑ
