Το αρχαίο δράμα αποτελεί κορυφαία στιγμή στην ιστορία του παγκοσμίου θεάτρου, η πορεία του οποίου καθορίζεται δεσμευτικά από την παρουσία εκείνου. Η εμφάνισή του όμως δεν είναι προϊόν τυχαίου ή συμπτωματικού συγκερασμού και επενέργειας παραγόντων που αποκλειστικά και μόνο σχετίζονται με ιστορικές ή άλλες προϋποθέσεις που κυριολεκτούνται στην Ελλάδα της κλασικής αρχαιότητας. Αντίθετα, συνιστά δημιούργημα μακρόχρονης εξέλιξης του ανθρωπίνου πνεύματος, η απαρχή της οποίας χάνεται στο βάθος της προϊστορίας, γνωστής ήδη σήμερα από τα πορίσματα σύγχρονων επιστημών (νευροφυσιολογία, κοινωνική ανθρωπολογία, πολιτισμικές σπουδές) που φωτίζουν ικανοποιητικά τη γενετική του θεάτρου, αναγόμενη στο μύθο και τα δρώμενα.
Continue ReadingΘεωρία Θεάτρου
Category
-
Ο μύθος από την πρωτόγονη αφήγηση στη λογοτεχνική/δραματική μετάπλαση
-
Θέατρο και Πραγματικότητα ΙΙ – Από το “είδωλο” στη “σημείωση” του πραγματικού
Το Θέατρο ως αντανάκλαση»: Το είδωλο της πραγματικότητας
Ο μαρξισμός δεν έχει διατυπώσει μια δομημένη και ολοκληρωμένη άποψη για την Τέχνη και κατ’ επέκταση το Θέατρο. Οι διάσπαρτες σκέψεις που κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί από περισσότερους διανοητές του (L. Trotsky, G. Lukács) συγκλίνουν στη διατύπωση μιας άλλης άποψης που έχει άμεση συνάρτηση με την ιδεολογία, αφού θέτει την Τέχνης στην υπηρεσία ιδεολογικο-πολιτικών σκοπιμοτήτων. Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός και η στρατευμένη τέχνη, αποτελούν μερικές αντιπροσωπευτικές αρχές, σύμφωνα με τις οποίες αντιμετωπίζεται η Τέχνη ως μορφή της υπερδομής που ανταποκρίνεται πιστά στα συστατικά της υποδομής, των παραγωγικών μηχανισμών και σχέσεων της κοινωνίας, που αντιστοιχούν στην καλλιτεχνική έκφραση και δημιουργία.
Continue Reading -
Θέατρο και Πραγματικότητα Ι – Ψευδαίσθηση ή ταύτιση με το πραγματικό ;
Η πολλαπλή και παράλληλη σημασιοδότηση του Θεάτρου, ανταποκρίνεται στις διαφορετικές και ενίοτε ετερογενείς προσεγγίσεις που ως έννοια υφίσταται. Παρ’ όλ’ αυτά δεν επαρκεί για να κατανοηθεί η ουσιαστική σχέση και διασύνδεσή του με τον κόσμο της πραγματικότητας, όπως αυτή υπάρχει αντικειμενικά μέσα στις συνθήκες του ιστορικού και κοινωνικού χώρου και χρόνου, αλλά ταυτόχρονα και όπως αυτή δημιουργείται σε υποκειμενικό, ψυχολογικό ή φαντασιακό επίπεδο, στη διάσταση της συνείδησης του υποκειμένου.
Continue Reading -
Η θεατρική μνήμη μαθητών Ε΄ Δημοτικού
Συνοπτική παρουσίαση της έρευνας[i]
Το θέατρο, όντας ένα σύνθετο καλλιτεχνικό γεγονός και ταυτόχρονα ένα κοινωνικό φαινόμενο, αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τα μνημονικά ίχνη. Το πλήθος και η ποικιλία των σημειωτικών συστημάτων που εμπλέκονται στην παραγωγή νοήματος, καθώς και η πολυλειτουργικότητα και η κινητικότητα των επιμέρους στοιχείων που συνιστούν το παραστασιακό εγχείρημα, εμπεριέχουν ένα τεράστιο πλούτο δυνατοτήτων και πιθανοτήτων αποκωδικοποίησης που μπορούν πολύ εύκολα να προσαρμοστούν στους ποικίλους υποκειμενικούς και αντικειμενικούς, μετρήσιμους και μη παράγοντες που επιδρούν στην πρόσληψη του θεατή.
Continue Reading -
To αύριο που είναι σήμερα
Όταν ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με ένα σημαντικό γεγονός (π.χ. μια σπουδαία ανακάλυψη, μια επαναστατική εφεύρεση, ένα πόλεμο, μια βιβλική καταστροφή κ.λπ) έχει την τάση να το συνδυάζει και με κάποιο “τέλος” και με κάποια “αφετηρία”. Για παράδειγμα, όταν το 1826 ο ερευνητής Νικηφόρος Νιέπς (Nicéphore Niépce), με τη βοήθεια του αδελφού του, Κλαύδιου, κατάφεραν να αποτυπώσουν απευθείας σε “θετικό” την πρώτη φωτογραφία της ιστορίας, χάρη στην χρήση ενός παραγώγου του πετρελαίου, καλλιτέχνες και σχολιαστές του πολιτισμού θορυβημένοι μίλησαν για τον επερχόμενο θάνατο της ζωγραφικής, το τέλος του θεάτρου και το τέλος της αποστολής όλων εκείνων των «ευλογημένων» καλλιτεχνών (ζωγράφων, ποιητών, πεζογράφων, δραματικών συγγραφέων, γλυπτών κ.λπ) που ο Θεός προίκισε με το χάρισμα να μπορούν να «αντιγράψουν» τη μοναδικότητα της Φύσης του και όσων την κατοικούν. Τώρα, με τη φωτογραφική μηχανή αρκεί ένα ανεπαίσθητο “κλικ”, και όλη η θεϊκή Φύση καταγράφεται, χωρίς κατ’ ανάγκη να συνοδεύεται είτε από έμπνευση είτε από ευλογία. Continue Reading
-
Το θέατρο και ο νέος θεατής μετά τον μοντερνισμό
Ο μεταμοντερνισμός είναι νεκρός; Κι αν ναι, υπάρχει αντικαταστάτης; Η βασική θέση του άρθρου λέει πως κανένας «-ισμός» δεν πεθαίνει, υπό την έννοια της ολοκληρωτικής εξαφάνισης. Απλώς κάποιος άλλος συνεχίζει αντλώντας από τις κατακτήσεις του προηγούμενου. Στην περίπτωσή μας, η ηγεμονία της ιντερνετικής κουλτούρας της παγκοσμιοποίησης έχει επιβάλει ένα συγκεκριμένο τύπο γνώσης, εξουσίας και δημοκρατίας που σταδιακά (και μοιραία), αλλάζει όχι μόνο τον τρόπο που γράφει κανείς για το θέατρο ή «πουλά» το θέατρο, αλλά και τον τρόπο που κοιτά κάποιος το θέατρο και συμμετέχει. Το θέατρο, για να επιβιώσει, υιοθετεί ολοένα και πιο συχνά τακτικές και θέσεις που αντανακλούν τη φόρμα και το περιεχόμενο των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Για την τεκμηρίωση της παραπάνω θέσης, το άρθρο αντλεί τα παραδείγματά του από το εμπορικό θέατρο (όπως αυτό εκπροσωπείται από το West End και το Broadway) αλλά και από το εναλλακτικό (θέατρο της επινόησης, θέατρο-ντοκουμέντο, διαδραστικό θέατρο κ.λπ.) Continue Reading
